لیفت لثه برای زیبایی (Crown Lengthening)

یک لبخند زیبا چیزی فراتر از ردیفی از دندان‌های سفید و مرتب کنار هم است. آنچه بسیاری از افراد در مسیر دستیابی به لبخندی ایده‌آل نادیده می‌گیرند، نقش حیاتی بافت لثه در زیبایی نهایی آن است. تناسب میان حجم دندان‌ها و لثه، درست مانند قاب‌بندی یک تابلوی نقاشی است، که در زیبایی نهایی لبخند نقشی تعیین‌کننده دارد. نمایان بودن بیش از حد بافت لثه هنگام لبخند زدن، وضعیتی که به آن لبخند لثه‌ای (Gummy Smile) گفته می‌شود، می‌تواند تاثیری منفی بر اعتماد به نفس فرد داشته باشد. مطالعات کلینیک دندانپزشکی دانشگاه شهید بهشتی در سال 1402 نشان داده است که حدود 24 درصد از مراجعین برای درمان‌های زیبایی دندان، از نمایان بودن بیش از حد لثه‌های خود ناراضی هستند. این مشکل، که فراتر از یک نگرانی صرفاً زیبایی است، حتی می‌تواند زمینه‌ساز مسائل روانی-اجتماعی شود و بر کیفیت تعاملات اجتماعی و حرفه‌ای افراد تأثیر نیز بگذارد.

در این نوشتار، به بررسی مزایا، معایب و انواع روش های لیفت لثه از نگاه دکتر آذین کمال پور، جراح ایمپلنت دندان در گرگان، می پردازیم.

---

همچنین بخوانید:

♣ بهترین روش های جراحی لیفت سینوس چیست؟

---

لیفت لثه چیست؟

لیفت لثه، که در حوزه دندان‌پزشکی با عنوان افزایش طول تاج هم شناخته می‌شود، یک روش جراحی است که برای اصلاح مرز بین لثه و دندان‌ها انجام می‌شود. در این فرایند، بخش کوچکی از بافت لثه و در مواردی حتی استخوان اطراف دندان برداشته می‌شود تا دندان‌ها بلندتر و متناسب‌تر به چشم آید. این کار بیشتر برای افرادی انجام می‌شود که هنگام لبخند زدن، بخش زیادی از لثه‌شان نمایان است و همین موضوع باعث می‌شود دندان‌ها کوتاه‌تر از حد طبیعی به نظر برسند.

طبق گزارش‌هایی که در منابع علمی مثل Journal of Periodontology منتشر شده، در حالت طبیعی نمایش لثه هنگام لبخند نباید بیش از 2 میلی‌متر باشد؛ اما در بعضی افراد، این مقدار ممکن است تا 4 یا حتی 8 میلی‌متر هم برسد، که این همان لبخند لثه‌ای است که در ابتدای متن گفتیم. لیفت لثه می‌تواند نسبت دیداری میان دندان و بافت لثه را متعادل‌تر کند و علاوه بر بهبود ظاهر لبخند، به هماهنگی ساختاری میان اجزای دهان نیز کمک کند.

تفاوت لیفت لثه با سایر جراحی‌های لثه

برخلاف تفکر عموم مردم، لیفت لثه صرفاً یک نوع جراحی معمول لثه نیست و رویکرد متفاوتی نسبت به سایر تکنیک‌های جراحی دارد. مثلاً در جراحی فلپ لثه (Flap Surgery) که بیشتر برای درمان عفونت‌ها و التهاب‌های شدید لثه به کار می‌رود، هدف اصلی تمیز کردن عمقی نواحی زیر لثه و دسترسی بهتر به ریشه دندان‌هاست. در حالی‌که در لیفت لثه تمرکز اصلی روی اصلاح خط لثه و بازسازی تناسب بین دندان و بافت اطراف آن است؛ نه درمان عفونت یا بیماری‌های پریودنتال.

 

 

از طرف دیگر، روش‌هایی مثل پیوند لثه (Gum Grafting) دقیقاً رویکردی معکوس دارند. در پیوند، بافتی به لثه اضافه می‌شود تا نواحی تحلیل‌رفته پوشش داده شوند و از حساسیت یا تحلیل بیشتر جلوگیری شود. اما در لیفت لثه بخشی از بافت اضافی حذف می‌شود تا ساختار دندان بیشتر نمایان شود. این تفاوت‌ها باعث می‌شود که اولین گام برای انتخاب روش درمانی مناسب، تشخیص درست نوع مشکل باشد.

لیفت لثه فقط برای زیبایی انجام می‌شود؟

خیر، کاربرد لیفت لثه فراتر از اصلاح فرم لبخند است. گرچه بسیاری افراد این جراحی را به‌عنوان یک روش زیبایی می‌شناسند، اما در واقع در برخی شرایط، لیفت لثه جنبه کاملاً درمانی پیدا می‌کند. دندان‌پزشک زمانی تصمیم به انجام این روش می‌گیرد که دسترسی به ساختار سالم دندان برای ترمیم‌های لازم، مانند روکش‌گذاری یا ترمیم شکستگی‌ها، به دلیل پوشش بیش از حد لثه ممکن نباشد. در این شرایط، تغییر شکل بافت اطراف دندان به‌نوعی زمینه‌سازی برای درمان مؤثرتر و دقیق‌تر است، نه صرفاً یک تغییر ظاهری.

اهداف درمانی؛ آماده‌سازی برای ترمیم‌های دندانی

در مواردی که پوسیدگی دندان تا ناحیه زیر لثه پیش‌ رود یا بخشی از دندان دچار شکستگی در خط لثه شود، دندان‌پزشک باید ابتدا بافت لثه را اصلاح کند تا دسترسی کافی برای انجام ترمیم فراهم شود. در واقع، بدون این مرحله، قرار دادن روکش یا پرکردگی دقیق و پایدار ممکن نیست. این کار با کمک جراحی لیفت لثه انجام می‌شود تا مرز لثه بالاتر برود و بخش قابل‌دسترسی دندان افزایش یابد. این فرآیند، به‌ویژه در دندان‌های خلفی که دسترسی به آن‌ها دشوارتر است، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

 

 

از طرفی، رعایت Biologic Width یا همان فضای بیولوژیک بین استخوان و ترمیم نهایی بسیار مهم است. این فاصله باید حدود 2 میلی‌متر باشد تا بافت لثه دچار التهاب و تخریب تدریجی نشود. در غیر این صورت، با مشکلاتی مثل تورم مزمن، تحلیل استخوان و حتی شکست ترمیم مواجه می‌شویم. طبق برخی داده‌های کلینیکی، نزدیک به 35 درصد از مواردی که در کشور انجام می‌شود، با هدف آماده‌سازی برای درمان‌های ترمیمی است؛ نه صرفاً بهبود ظاهر لبخند. این موضوع اهمیت نقش درمانی لیفت لثه را بیش از پیش نشان می‌دهد.

فرآیند جراحی لیفت لثه

جراحی لیفت لثه یک فرایند کنترل‌شده و مرحله‌به‌مرحله است؛ که نه‌تنها نیاز به مهارت بالای جراح دارد، بلکه طراحی درست قبل از شروع کار هم اهمیت زیادی دارد. با توجه به فرم دندان‌ها و ساختار استخوان فک، جراح باید تصمیم بگیرد که چه میزان از بافت نرم یا حتی استخوان برداشته شود تا نتیجه نهایی، طبیعی و متناسب با اجزای صورت باشد.

مراحل انجام جراحی

در نخستین گام، مشاوره و ارزیابی اولیه انجام می‌شود. پریودنتیست پس از معاینه بالینی، از رادیوگرافی و در موارد خاص از CBCT برای بررسی دقیق ضخامت استخوان و موقعیت آن نسبت به دندان استفاده می‌کند. در صورتی که نیاز به برداشت استخوان (استئوپلاستی) وجود داشته باشد، این نکته از همان ابتدا در طرح درمان در نظر گرفته می‌شود. برنامه‌ریزی دقیق کمک می‌کند تا با حداقل مداخله، بهترین نتیجه به‌دست آید.

 

در روز جراحی، پس از بی‌حسی موضعی، با ایجاد برش‌های کنترل‌شده، فلپ لثه کنار زده می‌شود تا دید مستقیم به بافت زیرین فراهم شود. اگر برداشت استخوان لازم باشد، با استفاده از ابزارهای مخصوص، میزان موردنیاز از استخوان اطراف دندان حذف می‌شود. سپس بافت لثه در محل جدید شکل‌دهی شده و بخیه می‌شود. دقت در ایجاد یک کانتور یکنواخت و هماهنگ با دندان‌های مجاور، تأثیر زیادی در نتیجه نهایی دارد. مدت‌زمان این فرایند بسته به تعداد دندان‌ها، معمولاً بین 45 دقیقه تا 2 ساعت است.

معاینه و برنامه‌ریزی درمان

قبل از جراحی، آنالیز دیجیتال لبخند انجام می‌شود تا بتوان نواحی نیازمند اصلاح را دقیق مشخص کرد. در این مرحله از تکنولوژی‌هایی مثل اسکنرهای سه‌بعدی و نرم‌افزارهای طراحی دیجیتال استفاده می‌شود تا میزان برداشت بافت با دقت بالا تعیین شود. حتی امکان شبیه‌سازی نتیجه نهایی برای بیمار فراهم است که نقش مهمی در شفاف‌سازی فرایند دارد.

آنالیز زیبایی دندان‌ها

در بررسی علمی لبخند، عواملی مانند موقعیت زنیت لثه (Zenith Point)، تقارن لثه‌ها نسبت به خط لبخند، و نسبت طول به عرض دندان‌ها نقش مهمی دارند. به‌طور معمول، دندان‌های پیشین بالا باید نسبت طول به عرضی حدود 1.25 داشته باشند تا فرم طبیعی خود را حفظ کنند. عدم رعایت این نسبت، حتی در صورت سلامت دندان، می‌تواند ظاهر نامتعادل ایجاد کند. به همین دلیل، آنالیز دقیق این جزئیات، پایه تصمیم‌گیری در جراحی لیفت لثه است.

انجام جراحی و تکنیک‌های مورد استفاده

برای افزایش طول تاج دندان، چند روش جراحی مختلف وجود دارد که بر اساس وضعیت لثه، محل استخوان کرستال و میزان نمای دندان در حالت لبخند انتخاب می‌شوند. امروزه جراحی‌ها با روش‌های دقیق‌تری مثل میکروسرجری انجام می‌شوند که در آن از ابزارهای بسیار ظریف و بزرگنمایی اپتیکال یا میکروسکوپی استفاده می‌شود. این تکنیک‌ها نه‌تنها دقت جراحی را بالا می‌برند، بلکه آسیب به بافت اطراف را به حداقل می‌رسانند و بهبودی سریع‌تری را برای بیمار فراهم می‌کنند. همین دقت موجب می شود نتیجه نهایی از نظر تقارن لثه‌ای و نمای لبخند، بسیار طبیعی‌تر باشد.

دو روش رایج برای انجام این نوع جراحی عبارت‌اند از:

1. فلپ اپیکالی (Apically Positioned Flap)؛
2. ژنژیوکتومی (Gingivectomy).

در روش فلپ اپیکالی، لثه با ایجاد برش‌هایی کنار زده می‌شود تا بتوان علاوه بر برداشت بافت اضافی، در صورت نیاز بخشی از استخوان کرستال را هم کاهش داد. سپس لثه در موقعیت پایین‌تری بخیه می‌شود تا تاج دندان بیشتر نمایان شود. این روش بیشتر در مواردی استفاده می‌شود که تحلیل یا اصلاح استخوانی نیز مد نظر باشد. اما اگر فقط بافت نرم اضافه داریم و استخوان در موقعیت مناسبی قرار دارد، از تکنیک ژنژیوکتومی استفاده می‌شود که در آن صرفاً بافت لثه اضافی برداشته می‌شود. طبق گزارشات بالینی، بیش از 60 درصد موارد نیاز به اصلاح استخوانی دارند، بنابراین تکنیک فلپ اپیکالی کاربرد بیشتری دارد.

مراقبت‌های پس از جراحی

پس از انجام جراحی، چند روز اول برای ترمیم اولیه اهمیت زیادی دارد. تورم، احساس کشش یا ناراحتی خفیف طبیعی است که معمولاً در 24 تا 72 ساعت اول بیشتر احساس می‌شود. استفاده منظم از داروهای تجویز‌شده، خصوصاً مسکن‌ها، پیش از بروز درد می‌تواند روند ریکاوری را راحت‌تر کند. استفاده از کمپرس سرد روی صورت در همان روز اول، به کاهش التهاب کمک می‌کند. بهتر است بیمار در هفته اول از غذاهای نرم، سرد یا ولرم استفاده کند و از مصرف خوراکی‌های تند، ترش یا جویدنی بپرهیزد. مصرف سیگار و الکل در این دوره می‌تواند روند ترمیم بافت را به‌شدت کند کرده و احتمال عفونت را افزایش دهد. دهان‌شویه‌های آنتی‌باکتریال مانند کلرهگزیدین (با غلظت 0.12٪) روزی دو بار توصیه می‌شود، ولی نباید با شست‌وشوی شدید همراه باشد.

 

تا زمانی که بخیه‌ها توسط دندانپزشک باز نشده اند، نباید ناحیه جراحی‌شده با مسواک تماس پیدا کند. بعد از آن هم استفاده از مسواک بسیار نرم ضروری است تا بافت تازه بازسازی‌، آسیب نبیند.

استفاده از لیزر در لیفت لثه

ورود لیزر به دندان‌پزشکی زیبایی، روند لیفت لثه را سریع‌تر، کم‌تهاجمی‌تر و دقیق‌تر کرده است. لیزرهای پرکاربرد در این جراحی‌ها، معمولاً از نوع اربیوم یاگ (Er:YAG) و دی‌اکسید کربن (CO₂) هستند. این نوع لیزرها، توانایی بالایی در برش کنترل‌ی بافت نرم و حتی برداشت محدود از بافت سخت دارند. این فناوری باعث می‌شود که جراح بتواند شکل‌دهی ظریف‌تری به خط لثه بدهد، بدون اینکه آسیبی به ساختارهای مجاور برسد. مهم‌تر از آن، همزمان با برش، رگ‌های خونی ریز بسته می‌شوند که به‌طور طبیعی میزان خونریزی را کاهش می‌دهد.

 

یکی دیگر از مزیت‌های لیزر، کاهش نیاز به بخیه و فراهم کردن محیطی استریل حین جراحی است. همچنین انرژی لیزر با تحریک سلول‌های اپیتلیال و بافت همبند، فرایند بازسازی را سریع‌تر می‌کند و همین موضوع، نقش مهمی در جلوگیری از التهاب‌های بعدی دارد. نکته جالب اینجاست که برخلاف روش‌های سنتی که نیاز به ابزارهای متعدد دارند، لیزر هم‌زمان هم عمل برش را انجام می‌دهد و هم ناحیه را ضدعفونی می‌کند. همین ترکیب چند عملکردی، باعث محبوبیت بیشتر لیزر در بین دندان‌پزشکان زیبایی شده است.

کاهش درد و دوره نقاهت با استفاده از لیزر

لیزر علاوه بر دقت بالا، تأثیر چشم‌گیری در کنترل درد بعد از جراحی دارد. علت این موضوع، مهار مستقیم پایانه‌های عصبی و کاهش ترشح مواد التهابی در بافت است. این امر، باعث می‌شود بیمار، احساس سوزش یا درد کمتری را تجربه کند. از طرفی، کاهش التهاب و نبود بخیه‌های آزاردهنده، دوره نقاهت را هم کوتاه‌تر می‌کند. در بیشتر موارد، بازگشت به وضعیت عادی فقط طی 5 تا 7 روز اتفاق می‌افتد؛ در حالی که در روش‌های قدیمی‌تر، این بازه ممکن است تا حدود 14 روز طول بکشد.

آیا لیفت لثه خطرناک است؟

عمل لیفت لثه به طور کلی یک جراحی ایمن و کم‌تهاجمی محسوب می‌شود، اما مانند هر جراحی دیگری، ممکن است با برخی خطرات و عوارض همراه باشد. این عوارض معمولاً نادر هستند و در صورتی که جراحی توسط دندانپزشک یا متخصص پریودنتیست مجرب انجام شود، احتمال وقوع آن‌ها کاهش می‌یابد. برخی از خطرات احتمالی لیفت لثه شامل موارد زیر است:

1. درد و تورم: معمولاً پس از جراحی مقداری درد و تورم طبیعی است که با مصرف داروهای تجویز شده و رعایت مراقبت‌های بعد از عمل کنترل می‌شود.
2. خونریزی: ممکن است در ساعات اولیه پس از جراحی کمی خونریزی رخ دهد که معمولاً خودبه‌خود متوقف می‌شود.
3. عفونت: در موارد نادر، اگر مراقبت‌های بهداشتی رعایت نشود، عفونت ممکن است ایجاد شود که نیاز به درمان با آنتی‌بیوتیک دارد.
4. حساسیت دندان‌ها: از بین رفتن بخشی از بافت لثه می‌تواند باعث افزایش حساسیت دندان‌ها به سرما و گرما شود، اما این وضعیت معمولاً موقتی است.
5. عدم قرینگی یا نارضایتی از نتیجه: در برخی موارد، ممکن است بیمار از شکل نهایی لثه‌ها راضی نباشد که در این صورت، اصلاحات جزئی ممکن است لازم باشد.
6. بازگشت بافت لثه: در بعضی موارد نادر، لثه ممکن است پس از مدتی به وضعیت اولیه خود بازگردد، به‌ویژه اگر بیماری لثه یا فشردگی دندان‌ها وجود داشته باشد.

کلام آخر:

عمل لیفت لثه معمولاً برای اصلاح خط لثه، بهبود زیبایی لبخند و افزایش طول تاج دندان انجام می‌شود. در برخی موارد، لیفت لثه برای آماده‌سازی دندان‌ها جهت درمان‌های پروتزی مانند روکش یا لمینت ضروری است. این عمل با استفاده از لیزر یا جراحی سنتی انجام می‌شود و معمولاً درد و دوره نقاهت کوتاهی دارد. دکتر آذین کمال پور جراح ایمپلنت و طراح لبخند در گرگان، می تواند با معاینه بیمار، با بهره مندی از نوین ترین تجهیزات و متدهای روز دنیا، بهترین خدمات زیبایی دندان را ارائه دهد. کافی است برای رزرو نوبت، از طریق آنلاین یا برقراری تماس اقدام کنید.