کاهش حساسیت دندان هنگام خوردن و آشامیدن
تصور کنید هر جرعه نوشیدنی سرد یا هر لقمه غذای داغ، به‌جای لذت، حس تیز و ناخوشایندی در دندان‌های شما ایجاد کند. حساسیت دندان مشکلی شایع است که بسیاری از افراد هنگام خوردن و آشامیدن تجربه می‌کنند و معمولاً ناشی از تحلیل مینای دندان یا عقب‌نشینی لثه است. این وضعیت باعث می‌شود عاج دندان بدون پوشش محافظ در معرض محرک‌های خارجی قرار گیرد و واکنش‌های دردناکی ایجاد کند. خوشبختانه، در دنیای امروز درمان حساسیت دندان با روش‌های نوین علم دندانپزشکی امکان‌پذیر است. در این مقاله، به بررسی راهکارهای تخصصی برای درمان دندان حساس به سرما می‌پردازیم و بهترین دندانپزشک ایمپلنت و زیبایی دندان در گرگان، را به شما معرفی خواهیم کرد.
همچنین بخوانید:
♣ سیلانت دندان (فیشور سیلانت) | مزایای شیارپوش در پیشگیری از پوسیدگی
♣ پروتز دندان | راه‌حلی جامع برای بازگرداندن زیبایی دندان
علل ایجاد حساسیت دندان:
حساسیت دندان معمولاً زمانی رخ می‌دهد که لایه‌ی محافظ دندان، یعنی مینا، نازک شده یا عاج دندان در تماس با محیط دهان قرار گرفته باشد. عاج، دارای مجاری میکروسکوپی‌ای است که مستقیماً به اعصاب داخل دندان متصل‌اند. زمانی که این مجاری بدون پوشش باقی بمانند، محرک‌هایی مانند غذاهای داغ، سرد، شیرین یا اسیدی به‌راحتی به اعصاب دندان منتقل شده و باعث ایجاد احساس درد و حساسیت می‌شوند.
عوامل مختلفی می‌توانند در بروز این وضعیت نقش داشته باشند که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها می‌پردازیم.
الف) فرسایش مینای دندان
مینای دندان، به‌عنوان سخت‌ترین ماده‌ی بدن، نقش اساسی در محافظت از ساختار داخلی دندان‌ها دارد. اما این لایه، در برابر عوامل ساینده و اسیدی، به‌مرور زمان آسیب می‌بیند و تحلیل می‌رود. مصرف زیاد مواد غذایی اسیدی مانند مرکبات، نوشابه‌های گازدار و قهوه می‌تواند موجب از بین رفتن مواد معدنی مینای دندان (Demineralization) شود. همچنین، استفاده از خمیردندان‌های ساینده یا مسواک زدن با فشار زیاد، سطح مینای دندان را نازک کرده و حساسیت آن را افزایش می‌دهد.
ب) عقب‌نشینی لثه
تحلیل لثه یکی دیگر از دلایل شایع حساسیت دندان است که معمولاً در اثر بیماری‌های لثه مانند ژنژیویت یا پریودنتیت رخ می‌دهد. در این شرایط، بافت لثه عقب‌نشینی کرده و ریشه دندان که فاقد مینای محافظ است، در معرض عوامل خارجی قرار می‌گیرد. همان‌طور که گفتیم این بخش از دندان مستقیماً به عصب‌های داخلی متصل بوده و به همین دلیل، در تماس با غذاها و نوشیدنی‌های سرد یا گرم، حساسیت شدیدی ایجاد می‌کند.
ج) پوسیدگی دندان
پوسیدگی‌های عمیق که به پالپ دندان (Dental Pulp) نزدیک شده‌اند، می‌توانند باعث تحریک عصب‌های دندانی و افزایش حساسیت شوند. وقتی مینای دندان در اثر پوسیدگی تخریب می‌شود، باکتری‌ها به عمق ساختار دندان نفوذ کرده و مسیرهای انتقال درد را فعال می‌کنند. در این مرحله، فرد ممکن است هنگام مصرف مواد غذایی شیرین، سرد یا گرم، درد شدیدی را احساس کند. ناگفته نماند که اگر پوسیدگی به موقع درمان نشود، ممکن است نیاز به عصب‌کشی پیدا کند.
د) استفاده از محصولات سفیدکننده
مواد سفیدکننده دندان حاوی ترکیباتی مانند پراکسید هیدروژن هستند که با نفوذ به ساختار مینای دندان، لکه‌های رنگی را از بین می‌برند. اما استفاده‌ی مداوم یا غیراصولی از این محصولات می‌تواند باعث افزایش نفوذپذیری مینای دندان شده و عاج دندان را در معرض تحریکات خارجی قرار دهد. در نتیجه، افرادی که از این محصولات بیش‌ازحد استفاده می‌کنند، ممکن است دچار حساسیت دندانی شوند، به‌خصوص هنگام مصرف غذاهای داغ یا سرد.
ه) دندان قروچه (Bruxism)
فشار بیش‌ازحد بر دندان‌ها در اثر دندان قروچه (مخصوصا در زمان خواب در کودکان)، می‌تواند به مرور زمان باعث ساییدگی مینای دندان شود. این عادت، که معمولاً ناشی از استرس یا اختلالات فکی است، مینای دندان را نازک کرده و نواحی حساس عاج دندان را نمایان می‌کند. علاوه بر افزایش حساسیت، دندان قروچه می‌تواند به ترک‌های میکروسکوپی در دندان‌ها منجر شود که این ترک‌ها نیز باعث تشدید حساسیت دندانی می‌شوند.
روش‌های درمان حساسیت دندان
خوشبختانه، روش‌های مختلفی برای کاهش و کنترل این حساسیت دردناک وجود دارد که بسته به شدت آن، می‌توان از راهکارهای خانگی یا درمان‌های تخصصی دندانپزشکی بهره برد. در ادامه، مؤثرترین روش‌های درمان حساسیت دندان را بررسی می‌کنیم:
۱. استفاده از خمیردندان‌های مخصوص
یکی از ساده‌ترین و مؤثرترین روش‌ها برای کاهش حساسیت دندان، استفاده از خمیردندان‌های مخصوص دندان‌های حساس است. این خمیردندان‌ها معمولاً حاوی ترکیباتی مانند نیترات پتاسیم (Potassium Nitrate) و فلوراید (Fluoride) هستند که با مسدود کردن توبول‌های عاجی و کاهش تحریک عصب‌های دندان، از احساس درد جلوگیری می‌کنند.
همچنین، فلوراید به تقویت مینای دندان و کاهش نفوذپذیری آن در برابر محرک‌های خارجی نیز کمک می‌کند. برای اثربخشی بیشتر، توصیه می‌شود این خمیردندان‌ها به‌صورت مداوم و حداقل دو بار در روز استفاده شوند.
۲. درمان‌های موضعی با فلوراید
در مواردی که حساسیت دندان ناشی از تحلیل مینای دندان یا پوسیدگی‌های اولیه باشد، دندانپزشک می‌تواند از روش‌های حرفه‌ای‌تر مانند ژل فلوراید (برای کاربردهای موضعی) یا وارنیش فلوراید استفاده کند. این روش علاوه بر تقویت مینای دندان، باعث بازسازی مواد معدنی از دست رفته و کاهش حساسیت دندان نیز می‌شود. وارنیش فلوراید با ایجاد یک لایه محافظ روی سطح دندان، مجاری عاجی را مسدود می‌کند، و در نتیجه درد ناشی از تماس با مواد غذایی کاهش می‌یابد.
۳. استفاده از محافظ دندان در شب
دندان قروچه (Bruxism) یکی از عوامل مهم تخریب مینای دندان و افزایش حساسیت آن است. افرادی که در هنگام خواب به‌صورت ناخودآگاه دندان‌های خود را روی هم می‌سایند، معمولاً دچار سایش مینای دندان و حتی ایجاد ترک‌های ریز در آن می‌شوند. برای محافظت از دندان‌ها، استفاده از نایت گارد یا محافظ دندانی شبانه توصیه می‌شود. این وسیله‌ی سفارشی‌سازی شده، با ایجاد یک لایه محافظ بین دندان‌ها، از فشار بیش‌ازحد جلوگیری کرده و مانع از آسیب بیشتر مینای دندان می‌شود.
۴. درمان‌های دندانپزشکی
اگر حساسیت دندان خیلی شدید باشد و با روش‌های محافظه‌کارانه برطرف نشود، دندانپزشک ممکن است درمان‌های تخصصی‌تری را توصیه کند. باندینگ دندان و پوشش‌های کامپوزیتی می‌توانند به‌عنوان یک سد محافظ روی نواحی حساس دندان قرار بگیرند و از تماس مستقیم با محرک‌ها جلوگیری کنند. در مواردی که حساسیت ناشی از تحلیل شدید مینای دندان یا آسیب به پالپ دندان باشد، ممکن است درمان ریشه نیز تجویز شود تا درد به شکل موثر و همیشگی از بین برود.
درمان دندان حساس به سرما
برای کاهش حساسیت دندان به مواد غذایی سرد، لازم است تا ابتدا تغییراتی در سبک زندگی و عادات روزانه فرد ایجاد شود تا علاوه بر تسکین درد، از آسیب بیشتر به دندان‌ها جلوگیری شود. در ادامه، راهکارهای مؤثر برای کنترل و درمان دندان حساس به سرما را بررسی می‌کنیم.
یکی از راهکارهای مؤثر و منطقی، کاهش مصرف مواد غذایی بسیار سرد یا گرم است تا زمانی که حساسیت دندان بهبود یابد. تماس ناگهانی دندان با دمای شدید، می‌تواند باعث تحریک اعصاب دندانی شود و درد لحظه‌ای زیادی را ایجاد کند. همچنین، نوشیدن مایعات سرد با نی هم راهکار دیگری است که از تماس مایع سرد با دندان جلوگیری می‌کند و چیستیِ ایجاد درد را از بین می‌برد.
علاوه بر این، رعایت بهداشت دهان و دندان با مسواک نرم و خمیردندان مخصوص دندان‌های حساس نقش مهمی در کاهش حساسیت دارد. مسواک‌های زبر (مخصوصا زمانی که با فشار زیاد استفاده شوند) می‌توانند به فرسایش بیشتر مینای دندان و تشدید حساسیت منجر شوند. از طرفی، افزایش مصرف مواد معدنی مانند کلسیم و فسفر از طریق رژیم غذایی متعادل، به تقویت ساختار دندان و بازسازی مینای آن کمک می‌کند.
کلام آخر:
حساسیت دندان مشکلی است که تقریبا همگی ما درگیر آن هستیم و از آن رنج می‌بریم؛ اما چیزی نیست که قابل درمان‌کردن نباشد. مراجعه منظم و دوره ای به دندانپزشک خوب، به شما کمک می کند با گرفتن مشاوره، بهترین راهکار را برای درمان حساسیت دندان خود برگزینید. برای انجام انواع خدمات دندانپزشکی در گرگان، اعم از ترمیمی، اطفال، زیبایی و ایمپلنت در گرگان، می توانید با دندانپزشک باتجربه و متخصص، دکتر آذین کمال پور تماس بگیرید.
